GAGAUZLAR Kültürel Direncin Var Ettiği Türk Topluluğu

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1

GIRIŞ

1.1. Gagauz Adı ve Anlamı

1.2. Gagauzların Kökeni ve Etnik Kimliklerine Dair Nazariyeler

1.3. Etnik Kimlik Meselesinde Anadolu Selçuklu-Bizans Bağlantısına Dair Görüşler

1.4. Gagauzların Balkanlar ve Doğu Avrupa Coğrafyasına Göç Hareketleri

BÖLÜM 2

OSMANLI ÖNCESIVE OSMANLI-RUS HÂKIMIYETIDÖNEMINDE GAGAUZ TÜRK TOPLULUĞU

2.1. Gagauz Türklerinin Moldova Coğrafyasına Yerleşme Süreci

2.1.1.Kavimler Göçü Sonrasında Dobruca’ya İskân Süreci ve Dobruca Oğuz Devleti

2.1.2.Osmanlı Devleti ve Gagauz Türk Topluluğu İlk Münasebetler

2.1.3.Osmanlıların Balkanları ve Doğu Avrupa’yı Fethi Sürecinde Gagauzlar

2.1.4.Osmanlı-Rus Savaşları Döneminde Gagauzlar

2.1.5. Çarlık Rusya ve S.S.C.B. Kuruluşu Arası Dönemde Gagauzlar

2.1.5.1. Çarlık Rusya Hâkimiyeti Döneminde Gagauzlar (1768-1918)

2.1.5.2. Bağımsız Komrat Gagauz Cumhuriyeti’nin Kuruluşu

2.1.5.3. Romanya Krallığı Hâkimiyetinde Gagauz Türkleri

2.1.5.4. Sosyalist Sovyetler Birliği Yönetimi Altında Gagauzlar

BÖLÜM 3

GAGAUZ TÜRK TOPLULUĞUNUN BAĞIMSIZLIK UĞRAŞLARI VE GÜNÜMÜZ GAGAUZ YERIÖZERK CUMHURIYETININ KURULUŞ SÜRECI

3.1. Moldova’nın Bağımsızlık Süreci

3.2. Gagauz Milli Bilincinin Uyanması ve Otonomiye Giden Süreç

3.3. Gagauz Meclisinin İlan Edilmesi ve Çalışmaları

3.4. Türkiye Cumhuriyeti ve Gagauzlar Arasındaki Münasebetler (1930- 1940

3.5. Gagauz Yeri Özerk Cumhuriyetinin Kuruluşu ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Yardım Çalışmaları

3.5.1. Gagauz Yeri Özerk Cumhuriyetinin Kuruluşu (23 Aralık 1994)

3.5.2. Otonomi Süreci ve Sonrasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Yardımları

3.5.3. 2014 Yılında Yapılan Referandumun Gagauz Yeri Üzerindeki Etkileri

3.5.4. Günümüzde Gagauz Yeri Özerk Bölgesi’nin Durumu

3.5.4.1 Coğrafya ve Demografik Yapı

3.5.4.2 İdari ve Siyasi Yapılanma

3.5.4.2.1 Gagauz Yeri Parlamentosu

3.5.4.2.2 Halk Topluşu (Gagauz Yeri Özerk Bölgesi Halk Meclisi)

3.5.4.3 Gagauz Yeri Özerk Bölgesinin Tarımsal ve Sosyo-Ekonomik Yapısı

BÖLÜM 4

GAGAUZLARDA DINIYAPI VE İNANÇ MESELESI

4.1. Ortodoks Hristiyanlığı Kabullenme Süreci

4.2. Dini Anlayışı ve İslami Etkiler

4.2.1. Allah / Tanrı İnancı

4.2.2. Şeytan Betimlemeleri

4.2.3. Ruhun Bedenden Ayrılması ve Cennet-Cehennem Algısı

4.2.4. Ölüm ve Ölüm Sonrası Hayat

4.3. Dini Yortular (Bayramlar)

4.4. Dini Ritüeller (Ayin) ve İnanışlar

4.4.1. Doğum (Vaftiz) Ritüelleri

4.4.2. Ölüm Ritüelleri

4.4.3. Nikâh Ritüellerinin (Steonoz) Dini Boyutu

4.4.4. Gagauzlarda Kurban Ritüelleri

4.5. Dini Kaynaklı Batıl İnanışlar ve Davranışlar

BÖLÜM 5

GAGAUZ KÜLTÜRÜ VE MEDENIYETI

5.1. Aile Yapısı

5.2. Gagauzlarda Mimari ve Ev-Avlu Yapısı

5.3. Mutfak ve Yemek Kültürü

5.4. Gagauz Folklorü

5.4.1. Dans Alanı (Horu Yeri) ve Önemi

5.4.2. Gece Eğlenceleri (Ziyafet)

5.4.3. Kız Oyunları

5.4.4. Erkek Oyunları

5.4.5. Yetenek, Kamçı (Halat) ve İp Oyunları

5.5. Nişan, Düğün ve Evlilik Sonrası Hayat

5.6. Senenin Bölümleri ve Gagauz Halk Takvimi (Sopa Takvimi)

5.6.1. Halk Takvimine ve Yıllık Dönem İçinde Geleneksel Yortular (Bayramlar) ve Adetler

5.6.1.1. Yeni Yıl (Ocak)

5.6.1.2. Gücük Ay- Kısa Ay (Şubat)

5.6.1.3. Mart Baba (Mart)

5.6.1.4. Aprel- Çiçek Ayı (Nisan)

5.6.1.5. Maiz Ayı – Pipiruda (Mayıs)

5.6.1.6. Ay Petro Ayı (Haziran)

5.6.1.7. Orak Ayı (Temmuz)

5.6.1.8. Harman- Lobut Ayı (Ağustos)

5.6.1.9. Eylül

5.6.1.10. Kasım Ayı (Ekim)

5.6.1.11. Canavar Yortuları (Kasım)

5.6.1.12. Aralık

5.6.2 Mahalli (Yerel) Bayramlar

5.7. Gagauz Mitolojisi

5.7.1.Doğa İlgili Mitler ve İnanışlar

5.7.1.1. Yer (Toprak) ve Gökyüzü

5.7.1.2. Güneş, Ay ve Yıldızlar

5.7.1.3. Bulut, Gök Gürüldemesi, Şimşek (Çimşirik), Yağmur ve Rüzgâr (Lüzgar)

5.7.1.4. Ateş ve Ses

5.7.2. Hayvanlarla İlgili Mitler ve İnanışlar

5.7.2.1. At (Beegir)

5.7.2.2. Kurt (Canavar)

5.7.2.3. Köstebek ve Fare

5.7.2.4. Kurbağa (Kurbaa)

5.7.2.5. Kaplumbağa (Kaplun Bua)

5.7.2.6. Leylek (Lelek) ve Turna

5.7.2.7. Kırlangıç (Hacı Kadıncık) ve Kedi

5.7.2.8. Karga (Garga) – Serçe ve Kartal

5.7.2.9. Baykuş (Kukumav) ve Gugukkuşu (Kukukkuşu)

5.7.2.10. Yılan (İlan) ve Boa Yılanı (Balauru)

5.7.2.11. Saksagan (Saksan) ve Tavuk (Tauk

5.7.2.12. Arı (Kuvan), Örümcek (Payak-Payacan), Bit ve Uğur Böceği (Kalina

5.7.3. Mitolojik Varlıklarla İlgili İnanışlar

5.7.3.1. Talısım (Tılsım)- Cadı ve Rusali

5.7.3.2. Çarşamba Karısı, Cuma Babusu ve Pazar Ana

5.7.3.3. Mogucu (Gogucu-Gogu) ve Çuma

5.7.3.4. Lohusacı (Bet Karısı - Albastı

5.7.3.5. Nazar

5.7.3.6. Dev İnanışı (Tepe-Göz

5.8. Gagauz Kültürü ve Medeniyetine Papaz Mihail Çakır’ın Katkıları

5.9. Yazı, Dil ve Edebiyat

5.9.1. Gagauz Türkçesi

5.9.2. Türkü, Mâni ve Ağıt

5.9.3. Deyim ve Atasözleri

5.9.4. Destanlar

5.9.4.1. Köroğlu Destanı

5.9.4.2. Tepegöz Destanı

5.9.4.3. Diğer Destanlar

5.9.5. Gagauz Rakam Sistemi

SONUÇ

KAYNAKÇA