Sizlere daha iyi bir alışveriş deneyimi sunabilmek icin sitemizde çerez konumlandırmaktayız, kullanmaya devam ettiğinizde çerezler ile toplanan kişisel verileriniz Veri Politikamız / Bilgilendirmelerimizde belirtilen amaçlar ve yöntemlerle mevzuatına uygun olarak kullanılacaktır.

Tarih

Osmanlı-İran Ticari İlişkileri: Tüccarlar, Şehbenderler ve Ziyaretçiler (1824-1908 Tarihli İran Ahkâm Defteri) Daha büyük görüntüle

Osmanlı-İran Ticari İlişkileri: Tüccarlar, Şehbenderler ve Ziyaretçiler (1824-1908 Tarihli İran Ahkâm Defteri)

9786253754907

Akademisyen Kitabevi

1 250,00 TL

1 000,00 TL

-20%


KDV Hariç: 1 000,00 TL

TANITIM YAZISI

Bu çalışma, 1824–1908 yıllarını kapsayan İran Ahkâm Defteri’ni, Osmanlı-İran ilişkileri bağlamında ele almakta ve defterin resmi hafızayı yansıtan siyasi ve iktisadi içeriklerini incelemektedir. Erzurum Muahedesi sonrası İranlı tüccarların vergi sorunlarına dair kayıtlar, hac ve kutsal ziyaretler sırasında karşılaşılan sorunlara yönelik emirler, İranlı şehbenderlerin tayin ve azilleri, İran devlet erkânının Osmanlı topraklarındaki ziyaretleri ve İstanbul Sefarethanesi görevlendirmeleri bu defterde yer alan başlıca konulardır. Çalışmada, Osmanlı-İran ticaret yolları, ticari ürünler, imzalanan antlaşmalar ve temsilcilerin görevleri dört bölümde sistematik biçimde değerlendirilmiş; defter, uluslararası ticaret hukuku ile Türk hukuk ve iktisat tarihi açısından da değerli bir kaynak olarak sunulmuştur.

İÇİNDEKİLER

 

TAKRİZ

ÖNSÖZ

TEZİN ÖNSÖZÜ

KISALTMALAR LİSTESİ

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

TİCARET ve TÜCCAR

A. Medeniyetler ve Ticaret

B. İnsanoğlunun En Eski Uğraşılarından Biri Olarak Ticaret

C. Asya’dan Batıya Uzanan Ticaret Yolları

1. Tarihi İpek Yolu

2. Tarihi Baharat Yolu

3. İpek ve Baharat Yollarının Kesiştiği Bölgede Türk ve İran Halkları Arasındaki Ticaretin Kısa Tarihi Seyri

İKİNCİ BÖLÜM

İRAN AHKÂM DEFTERİ’NİN NİTELİĞİ ve DEFTERDE KAYITLI İRANLI TÜCCARLAR

A. Defterin Niteliği ve İçeriği

B. İranlı Tüccarların İsimleri ve Pazarladıkları Mallar

1. Tebriz-Van Yoluyla Gelenler

a. Van-Erzurum-Trabzon Hattıyla Kuzey Anadolu ve Karadeniz’e Açılanlar:

b. Van-Erzurum-Sivas Yoluyla Anadolu’ya Açılanlar

c. Van-Erzurum Hattıyla Güneye; Irak ve Suriye’ye İnenler

2. Basra Körfezi Üzerinden Kara ve Deniz Yoluyla Gelenler

a. Kuzey Irak Yoluyla Güneydoğu

Anadolu, Suriye ve Akdeniz’e Uzananlar

b. Orta ve Güney Irak Yoluyla Arabistan ve Mısır’a Uzananlar

C. 1820-1823 Osmanlı-İran Savaşı Esnasında Osmanlı Şehirlerindeki İranlı Tüccar ve Hacıların Tevkif Olunmaları, Mallarına Geçici Olarak El Konulması ve İran Hududuna Bırakılmaları

1. İran Hududuna Sevk Edilen İranlı Tüccarların İsimleri:

D. 1824-1908 Tarihli İran Ahkâm Defteri’nde Kayıtlı İranlı Tüccarların İran’dan Getirmek Suretiyle Osmanlı Memleketlerinde Pazarladıkları Ticarî Ürünler

1. Dokuma ve Kumaş Türünden Ticarî Ürünler

a. Şallar

aa. Acem şalı

ab. Hind Şalı

ac. Lahor şalı

ad. Küçük Lahor şalı

ae. Botaçka (Beteçka) Şalı

b. Basma, İngiltere Basması, Yemeni ve Kumaş

c. Değirmi Çenber

d. Bohça (Boğça)

e. Kalpak Derisi

f. İpek (Harîr)

g. Pamuk

h. Keçe (Kebe)

2. Gıda ve Kuruyemiş Türünden Ticari Ürünler

a. Soğan

b. Kuru Üzüm

c. Toz Şeker

d. Kahve ve Yenidünya Kahvesi

e. Bal (Asel) ve Bal Mumu (Şem‘-i Asel)

f. Afyon

g. Ceviz

3. Silah, Bıçak ve Nalburiye Cinsinden Ticari Ürünler

a. Tüfenk ve Tabanca

b. Piştov

c. Çakı

d. Altın Fibreli Şiş

4. Tütün ve Tömbeki Gibi Keyif Verici Ticarî Ürünler

a. Tütün (Duhan) ve Tömbeki (Tonbâku)

b. Lülecilik

5. Ağaç Cinsinden Ticari Ürünler

a. Kiraz Çubuğu

6. Nalburiye, Ev Eşyası vb. Ticarî Ürünler

a. Makas (Mıkras)

b. Saat

c. Dürbün

d. Şemsiye

e. Enfiye Kutusu

7. Mücevherat Cinsinden Ticarî Ürünler Altın, İnci, Yakut, Tahvil ve Senet Türünden Ticari Alışverişler; Vade ile Borç Verme vb. Ticari Münasebetler

a. Rûmî altın

b. İnci

c. Yakut

d. Yüzük

e. Kuyumculuk

8. Vade ile Borç Vermeler, Tahvil ve Senetle Yapılan Alışverişler

a. Karz (borç para verme) ve Karz-ı Şer‘î (Karz-ı Hasen= Faizsiz Borç Para Verme)

b. Belîta-i Vâkıfiyye

c. Tahvil Borcu (Tahvil Senedine Dayalı Borç, Alacak)

9. Canlı Hayvan Türünden Alış-verişler

a. At Satıcılığı

E. İran Ahkâm Defteri’nde Kayıtlı İranlı Tüccarların İran’a Götürdükleri Ticari Ürünler

F. Kıyaslama Açısından Erzurum Gümrük Defterlerinde İranlı Tüccarların Osmanlı Devleti'ne Getirdikleri Ticarî Ürünler

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

OSMANLI ve İRAN DEVLETLERİ ARASINDA İMZALANAN TİCARET MUAHEDELERİ UYARINCA GELEN ve GİDEN TİCARİ MALLARDAN ALINAN GÜMRÜK VERGİLERİ

A. 1824-1908 Yılları Arasında Osmanlı ve İran Devletleri Arasında İmzalanan Ticâret Muâhedeleri, İranlı Tüccarlarla İlgili Prosedürler

1. 1823 Senesinde İmzalanan Erzurum Antlaşması

2. 7-16 Mart 1848 tarihli Erzurum Muahedesi

3. 12 Muharrem 1291 (1 Mart 1874) Tarihli Kararname

4. Hariciye Nezareti ile İran Sefareti Arasında Teati Olunan 22 Receb Sene 1291 (4 Eylül 1874) Tarihli Mukavelenâme

5. Osmanlı ve İran Devletleri Arasında Akdedilmiş ve Mevcut Muahedelerle Tasdikli Yürürlükteki Mukavelenamelerin Hükümleri Aynen Baki ve Yürürlükte Kalmak Üzere İran Sefareti ile Hariciye Nezareti Arasında Kararlaştırılan 21 Zilkade Sene 1292 (19 Aralık 1875) Tarihli Mukavelename

B. İranlı Tüccarlardan Alınan Gümrük Vergisinin Mikdarları

1. Osmanlı Devleti ve İran Arasında Tömbeki’den Alınacak Vergi Mikdarıyla İlgili Antlaşmalar

a. Osmanlı Hariciye Nezareti İle İran Sefareti Arasında

21 Zilkade Sene 1292 / 8 Kanunıevvel Sene 1291 (19/20 Aralık 1875) Tarihiyle Düzenlenen Kararname

b.Osmanlı Devleti ile İran Arasında 2 Şubat Sene 1295 (14 Şubat 1880) Tarihinde Yapılan Tömbekiye Dair Kararname Hükümlerine Uygun Tarife Layihası

2. Ahkâm Defteri’nde Vergi Mikdarlarıyla İlgili Emri-i Aliler

C. İranlı Tüccarların Can ve Mal Güvenliklerinin Olmayışı, Karşılaştıkları Zorluklar

1.Ticari Yolculukları Esnasında Mal Eşya ve Hayvanlarını Kaybeden Tüccarlar ve Bunların Osmanlı Mahkemelerinde Hak Arama Çabaları

a. Gasp ve Yağmacılık

b. Devlet Eliyle Tahsili İstenen Alacaklar

ba. 1820-23 Osmanlı-İran Savaşı Nedeniyle Alıkonan Tüccar Mallarının İadesine Yönelik Talepler

bb. İranlı Tüccarların Alacaklarının Tahsiline Yönelik Talepleri

bc. Taşra Gümrüklerinde Usulsüz Alınan Vergilerin İadesine Dair Talepler

c. Ticari Yolculuk İçin Kiralanan Atların Gasp Olunması

2. Ticari Yolculukları Esnasında Darp ve Şiddet Gören, Canlarını Kaybeden Tüccarlar ve Vârislerinin Osmanlı Mahkemelerinde Hak Arama Çabaları

a. Darp ve Şiddet Gören Tüccarların Mahkemelerde Hak Arama Çabaları

b. Ölen ve Öldürülen Tüccarlar ile Vârislerinin Mahkemelerde Hak Arama Çabaları

3. Ticari Yolculukları Esnasında Vefat Eden Tüccarların Teçhiz ve Tekfin İşlemleri ile Masraflarının Ne Şekilde Karşılanacağı

D. İran Ahkâm Defterinde Hac ve Atebât-ı Aliyye Yolcuları ve Karşılaştıkları Sorunlar

1. Hac ve Atebât-ı Aliyye Yolcularının Eşkıyadan Gördükleri Zararlar

2. Hac ve Atebât-ı Aliyye Yolcularının Yerel İdarecilerin Olumsuz Davranışları Sebebiyle Karşılaştıkları Zorluklar

E. Devlet Erkânından Bazılarının Hac, Atebât vs. Ziyaretleri ile Vazifesi Sona Eren Görevlilerin İran'a Dönüşleri

F. Saray Erkânından Bazılarının Hac ve Atebât Ziyaretleri, Bazı Mahallere Yapılan Ziyaretler ve İran'a Dönüş Yolculukları

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İRAN AHKÂM DEFTERİ’NE GÖRE İRAN DEVLETİ’NİN OSMANLI ŞEHİRLERİNE TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATADIĞI ŞEHBENDER, KÂRPERDAZ VE MASLAHATGÜZARLAR

A. Şehbender, Kârperdaz ve Maslahatgüzar

B. İran Ahkâm Defterine Göre İran Devleti Tarafından Osmanlı Şehir ve Kasabalarına Tayin Olunan Maslahatgüzâr Kârperdaz Şehbender ve Şehbender Vekilleri:

1. Anadolu Şehir ve Kasabalarına Atanan Görevliler

2. Rumeli Şehir ve Kasabalarına Atanan Görevliler

3. Mısır, Suriye, Irak ve Hicaz Bölgelerine Atanan Görevliler

C. İran Ahkâm Defteri’ne Göre İstanbul Sefarethanesi’nde Görev Yapan Elçi ve Diğer Memurlarla Sefarethane’nin Görevlendirdiği Şahıslara Ahkâm Defteri’nde Yapılan Atıflar

SONUÇ

KAYNAKLA

ISBN9786253754907
Basım Yılı2025
Sayfa Sayısı751 sayfa Kağıt: 1. Hamur 70gr Renkli 160 x 235
Yazar(lar)İbrahim KÜRELİ

Yorum Yaz

Osmanlı-İran Ticari İlişkileri: Tüccarlar, Şehbenderler ve Ziyaretçiler (1824-1908 Tarihli İran Ahkâm Defteri)

Osmanlı-İran Ticari İlişkileri: Tüccarlar, Şehbenderler ve Ziyaretçiler (1824-1908 Tarihli İran Ahkâm Defteri)

Yorum Yaz