Melatonin ve Çinkonun Egzersize Katkıları

Yaptığımız çalışmada, aerobik solunum yapan canlılarda fizyolojk olarak da

oluşabilen serbest radikallerin normalden fazla üretimi canlı organizma için

kaçınılmaz olarak zararlar oluşturur. Bu nedenle özellikle son yıllarda oldukça

yaygın şekilde araştırmalar yapılmaktadır. Uygun konsantrasyonlarda yararlı etkilere

sahip olduğu için serbest radikallerin oksidatif stres oluşturabilecek konsantrasyonlara

ulaşmadan antioksidanlar tarafından tamponlanması gerekmektedir.

Çinko ve melatonin oldukça güçlü antioksidanlar olarak farklı deneysel

iskemi-reperfüzyon çalışmalarında farklı doz ve sürelerde kullanılmıştır. Çinko,

enzim aktivitesi ile melatonin sentezi ile ilgilidir. Melatonin, gastrointestinal

sistemden çinko emilimi için düzenleyici aktiviteye sahiptir. Çinko ile epifiz

bezi-melatonin sentezi arasındaki ilişki nedeniyle çinko, beyin fonksiyonlarını

koruma ve yaşlanmayı geciktirme açısından önemli bir potansiyel olabilir. Melatonin

düzeyi yaşamın üçüncü ayına kadar artmakta, bundan sonra melatonin

ritmi belirginleşmektedir. Sirkadiyan ritmin gelişmesinde anne sütüyle beslenmenin

büyük önemi vardır. Melatonin doğrudan uykuya yol açmaz ama, uyku

zamanının belirlenmesinde önemlidir. Melatonin sentezlenmesi kış ve yaz aylarında

daha fazla, bahar aylarında daha azdır. Melatonin hem suda hem de yağda

eriyebilmektedir. Bu özelliği melatonin kan beyin bariyerini kolayca geçmesini

sağlamaktadır. İntravenöz uygalanmasını takiben birkaç dakika içinde beyin

dokusuna geçebilmektedir. Yapılan araştırmalar, melatoninin lipit peroksidasyonuna

karşı koruyucu olduğunu göstermektedir. Melatonin, organizmaların

antioksidan savunmasında rol alabilir. Örneğin, vitamin-E ve melatoninin her

ikisinin de nukleusa bağlanabildiği ve alfatokoferolün de antikarsinojenik etkiye

sahip olduğu gösterilmiştir. Benzer şekilde sıçanlarda, melatonin tedavisiyle

DNA hasarının önlenebildiği gösterilmiştir.

Melatonin direkt serbest radikalleri gidererek, indirekt olarak da spesifik

melatonin reseptörleri aracılığıyla antioksidan enzimlerin yapılmasını sağlayarak

doku koruyucu özelliğini göstermektedir. Melatonin serbest radikal giderici

etkileri için hiçbir bağlanma bölgesine, reseptöre, membrana ihtiyaç duymaz.

Melatonin oldukça toksik olduğu bilinen hidroksil radikali, peroksinitrit anyonu

ve peroksil radikallerini gidermektedir. Yardımcı olarak da süper oksit anyon radikalini

giderdiği ve singlet oksijeni baskıladığı belirlenmiştir. Buna ilaveten meiv

latonin, süper oksit dizmutazın mRNA seviyesini ve glutatyon peroksidaz, glutatyon

redüktaz ve glukoz - 6-fosfat dehidrogenazın aktivitesini artırmaktadır.

Pineal bezden salgılanan melatonin hormonu ile fiziksel egzersiz arasında

muhtemel bir ilişkiden söz edilmektedir. Hem fiziksel aktivitenin plazma melatonin

düzeylerinde değişikliğe yol açabileceği, hem de melatonin uygulamasının

egzersizde performansı artıran bir etkiye sahip olduğu ileri sürülmektedir. Egzersiz

yaptırılan ratlarda, melatonin uygulamasının plazma laktat düzeylerinde

bir azalmaya, kas ve karaciğer glikojen seviyelerinde ise bir artışa yol açtığının

gösterilmesi, melatonin-egzersiz ilişkisine ilginç bir örnek olarak verilebilir. Yüzme

egzersizi yaptırılan ratlarda melatonin uygulamasının lipid peroksidasyonunu

önlemede başarılı olduğu gösterilmiştir. Egzersizin verimliliği açısından,

kas - karaciğer glikojen depoları ve laktik asit seviyeleri önem arz etmektedir.

Egzersiz yaptırılan deneklere melatonin takviyesi, egzersize bağlı oksidatif zararı

vitamin-E den daha fazla giderebilmektedir. Lipid peroksidasyonundan oluşan

peroksi radikalinin giderilmesini sağlamaktadır.

Melatoninin, immün sistem üzerinde bahsedilen bütün etkilerinde “çinko”

temel bir aracı gibi görülmektedir. Melatonin eksikliğinin aynı zamanda çinko

eksikliği ile sonuçlanması veya melatonin takviyesinin çinkonun barsaklardan

emilimini artırarak çinko düzeyini yükseltmesi bu bulguların kuvvetli bir delilidir.

Son olarak; çinko eksikliğinin, ratlarda plazma melatonin düzeylerinde bir

azalmaya veya çinko takviyesinin aynı zamanda plazma melatonin düzeylerinde

önemli artışa yol açması, melatonin ile çinko arasındaki ilişkinin tek taraflı olmadığını

göstermektedir.

Önemli bir eser element olan çinko, melatonin gibi çeşitli parazitik infeksiyonlar

AİDS, kanser ve yaşlanmada potansiyel değeri olabilecek bir tedavi aracı

gibi görülmektedir. Çinkonun melatonin üzerindeki etkilerinin ayrıntılı şekilde

ortaya konulması, belki de bahsedilen olaylarda çinko ile melatoninin kombine

olarak uygulanabilirliğini gündeme getirecektir.

GENEL BİLGİLER

Enerji Sistemleri

ATP-PC (Fosfojen sistem)

Alaktik anaerobik (ATP-CP) enerji sağlama yolu

L.A. LAKTİK ASİT SİSTEMİ (anaerobik glikoliz veya anaerobik glikojen sistemi)

Aerobik enerji üretimi yoluyla ATP üretimi

EGZERSİZDE ENERJİ İHTİYACI

Yağların Oksidasyonu

Egzersiz Sonrası Toparlanma

Oksijen Borçlanması

Kas Fosfojenlerinin Yenilenmesi ve Hızlı Dinlenme Evresi

Myoglobin Oksijenasyonu (Yenilenmesi)

Kas Glikojeninin Yenilenmesi

Laktik Asidin Uzaklaştırılması

Dinlenme Anında Yapılan Egzersizin Laktik Asidin Atılmasına Etkileri

Aerobik Güç ve Kapasite

Anaerobik Eşik (AnE)

Laktat Eşiği - Egzersiz Ekonomisi

ENDOJEN VE EKSOJEN ANTİOKSİDANLAR

Dayanıklılık Egzersizi Öncesinde, Sırasında ve Sonrasında ROS Üretim Alanları

Dinlenmeden Harekete Geçiş Sırasında ROS

ROS aracılı vasküler fonksiyon, egzersiz kapasitesi ve antrenman uyarlamaları

PINEAL BEZ

Pineal Bezin Endokrin Fonksiyonu

MELATONIN

Melatoninin Sentez ve Salınımı

Melatonin Metabolizması

Melatoninin Etki Yerleri ve Etki Şekli

Melatoninin Serbest Radikal Giderici Etkisi

Melatoninin Endokrin Bezlerin Hormon Üretimine Etkisi

Melatonin ve Egzersiz

ÇINKO

Çinko Metabolizması

Çinkonun Fizyolojisi

Vücutta Çinko Emilimi, Dağılımı ve Atılımı

Endokrin Sistemle İlişkisi

Çinko ve Egzersiz

İmmün Sistem, Melatonin ve Çinko

Melatonin ve Metabolitlerinin Kimyasal Yapısı

Melatonin ve Metabolitlerinin Biyolojik Aktiviteleri

Melatoninin Serbest Radikal Süpürücü ve Anti-Inflamatuar Yetenekleri

Melatonin Anti-Tümör Etkisi

Melatoninin Diğer Fizyolojik Işlevi

Fiziksel Egzersiz ve Melatonin

FIZIKSEL EGZERSIZIN MELATONIN VE SEROTONIN SALGILANMASI ÜZERINE ETKISI

Melatonin Salgısı

Egzersize Serotonin Cevabı

Egzersize Bağlı Oksidatif Strese Yanıt Olarak Melatonin Takviyesinin Rolü

YAŞLANMA VE HASTALIKLARDA İSKELET KASI YAPISI VE İŞLEVI

Melatonin ve İskelet Kası Bozuklukları

Egzersiz—İskelet Kasındaki Mitokondriyi Koruyan Yaşlanma Karşıtı Bir Strateji

Melatonin’in İskelet Kası Aktivitesi ve Egzersiz Üzerindeki Etkisi

Melatonin Takviyesi İçin Günlük Kullanım Miktarı

KAYNAKLAR