Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansını Etkileyen Faktörler

TANITIM YAZISI

Günümüzde sürdürülebilirlik, yalnızca çevresel bir duyarlılık ya da toplumsal sorumluluk

alanı olmaktan çıkmış; işletmelerin stratejik yönetim anlayışının ayrılmaz bir

bileşeni hâline gelmiştir. İşletmelerin uzun vadeli başarıları, finansal performansın çok

ötesine geçerek çevresel etkiler, sosyal sorumluluk uygulamaları ve kurumsal yönetişim

yapılarıyla birlikte değerlendirilmeye başlamıştır. Bu dönüşüm, sürdürülebilirlik kavramının

kurumsal düzeyde yeniden yorumlanmasını ve işletmelerin karar alma süreçlerine

çok boyutlu bir bakış açısıyla yaklaşılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu kitap, sürdürülebilirlik ve kurumsal sürdürülebilirlik alanındaki teorik çerçeveyi

sistematik bir yapı içinde ele alırken; sürdürülebilirlik raporlaması, uluslararası standartlar,

ESG göstergeleri ve sürdürülebilirlik performansını etkileyen kurumsal ve finansal

faktörleri bütüncül bir perspektifle incelemektedir. Kavramsal tartışmaların yanı sıra, sürdürülebilirlik

açıklamalarının sektör temelli farklılaşmasına yönelik ampirik analizlerle

konuya uygulamalı bir boyut kazandırılmaktadır.

Kitapta, sürdürülebilirlik kavramının tarihsel gelişiminden başlayarak kurumsal sürdürülebilirliğin

temel bileşenleri, sürdürülebilirlik standartları ve performans ölçüm yöntemleri

ayrıntılı biçimde sunulmuştur. Ayrıca, işletmelerin sürdürülebilirlik performanslarını

nasıl şekillendirdikleri; kurumsal yönetişim yapıları, finansal özellikleri ve özellikle

sektör yapılarının (hassas ve hassas olmayan sektörler) sürdürülebilirlik açıklamalarına

nasıl yön verdiği güncel literatür ışığında değerlendirilmiştir. Bu kapsamlı yaklaşım hem

teorik bilgi birikimini güçlendirmekte hem de uygulamaya dönük önemli yaklaşımlar

sunmaktadır.

Kitap, kurumsal sürdürülebilirlik performansını belirleyen faktörleri inceleyerek,

farklı paydaşlara sürdürülebilirlik alanında bütüncül, analitik ve uygulanabilir bir rehber

sunmayı amaçlamaktadır.

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1

GIRIŞ

1.1. Problemin Tespiti

1.2. Araştırmanın Amacı

1.3. Araştırmanın Metodolojisi

1.4. Araştırmanın Planı

BÖLÜM 2

SÜRDÜRÜLEBILIRLIK VE KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBILIRLIK

2.1. Sürdürülebilirlik Kavramı Ve Gelişimi

2.2. Kurumsal Sürdürülebilirlik Kavramı

2.2.1. Kurumsal Sürdürülebilirliğin Temel Unsurları

2.2.1.1. Sürdürülebilir Kalkınma

2.2.1.2. Kurumsal Sosyal Sorumluluk

2.2.1.3. Paydaş Teorisi

2.2.1.4. Kurumsal Hesap Verilebilirlik

2.2.2. Kurumsal Sürdürülebilirliğin Boyutları

2.2.2.1. Ekonomik Boyut

2.2.2.2. Sosyal Boyut

2.2.2.3. Çevresel Boyut

2.2.2.4. Yönetişim Boyutu

2.2.3. Kurumsal Sürdürülebilirlik Boyutlarının Karşılıklı Bağımlılığı

BÖLÜM 3

SÜRDÜRÜLEBILIRLIK RAPORLAMASI VE SÜRDÜRÜLEBILIRLIK PERFORMANSI

3.1. Sürdürülebilirlik Raporlaması Kavramı

3.2. Sürdürülebilirlik Raporlaması: Tarihi ve Gelişimi

3.3. Sürdürülebilirlik Raporlamasının Amaçları

3.4. Sürdürülebilirlik Raporlamasının Avantajları

3.5. Sürdürülebilirlik Raporlamasının Etkileri: Maliyet ve Değer Yaklaşımı

3.6. Sürdürülebilirlik Raporlamasına İlişkin Teorik Yaklaşımlar

3.6.1. Sürdürülebilirlik Raporlamasını Destekleyen Teoriler

3.6.1.1. Paydaş Teorisi

3.6.1.2. Aracılık/ Hissedar/Ajans teorisi

3.6.1.3. Meşruiyet Teorisi

3.6.1.4. Hesap Verebilirlik Teorisi

3.6.1.5. Sinyal Teorisi

3.6.1.6. Kaynak Tabanlı Teori

3.6.1.7. Politik Ekonomi Teorisi

3.6.1.8. Pozitif Muhasebe Teorisi

3.6.2. Sürdürülebilirlik Raporlamasına Karşı Teoriler

3.6.2.1. Hissedar Giderleri Teorisi

3.6.2.2. Kaynak Fazlalığı Teorisi

3.6.2.3. Takas Teorisi

3.6.2.4. Pozitif Muhasebe Teorisi: Politik Maliyet

3.7. Uluslararası Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları

3.7.1. Küresel Raporlama Girişimi

3.7.1.1 GRI Çerçevesinin Raporlama İlkeleri

3.7.2. GRI G1 – G4 Dönemleri

3.7.2.1. GRI Sürdürülebilirlik Raporlama Yönergeleri [G1(2000) ve G2

(2002)] Çerçevesi

3.7.2.2. GRI Sürdürülebilirlik Raporlama Yönergeleri Sürüm G3 ve G3.0

(2006-2011) ve Sürüm G3.1 (2011-2013) Çerçevesi

3.7.2.3. GRI Sürdürülebilirlik Raporlama Yönergeleri Sürüm G4 Çerçevesi

3.8. Sürdürülebilirlik Raporuna İlişkin Güvence Denetimi Standartları

3.9. Türkiye’de Sürdürülebilirlik Raporlaması

3.10. Sürdürülebilir Performansının Kavramsal Çerçevesi ve Ölçüm Yöntemleri

3.10.1. Sürdürülebilirlik Performansının Bileşenleri

3.10.1.1. Çevresel Sürdürülebilirlik Performansı

3.10.1.2. Sosyal Sürdürülebilirlik Performansı

3.10.1.3. Yönetişim Sürdürülebilirlik Performansı

3.10.1.4. Ekonomik Sürdürülebilirlik Performansı

3.10.2. Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi

3.10.3. Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi Sürdürülebilirlik

Performans Skorunun Hesaplanması

BÖLÜM 4

KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBILIRLIK PERFORMANSINI ETKILEYEN FAKTÖRLER

4.1. Sürdürülebilirlik Raporlaması ve Sürdürülebilirlik Performansı İlişkisi

4.1.1. Sürdürülebilirlik Raporlamasının Sürdürülebilirlik Performansına Katkısı

4.1.2. Gönüllü/Zorunlu Sürdürülebilirlik Raporlamasının Sürdürülebilirlik

Performansına Etkileri

4.1.3. Sürdürülebilirlik Raporlama Kalitesinin Sürdürülebilirlik

Performansına Yansımaları

4.2. Sürdürülebilirlik Performansını Etkileyen Kurumsal Faktörler

4.2.1. Yönetim Kurulu Büyüklüğü

4.2.2. Yönetim Kurulu Bağımsızlığı

4.2.3. Cinsiyet (Yönetim Kurulunda Kadın Temsili)

4.2.4. Çalışan Sayısı

4.2.5. CEO’nun Yönetim Kurulu Üyesi Olması (İkili Rol)

4.2.6. Kurumsal Yönetim Komitesi

4.2.7. Denetim Komitesi Uzmanlığı ve Bağımsızlığı

4.2.8. Denetçi Görev Süresi

4.2.9. KSS Sürdürülebilirlik Dış Denetçisinin Adı

4.3. Sürdürülebilirlik Performansını Etkileyen Finansal Faktörler

4.3.1. Aktif Karlılık

4.3.2. Hisse Başına Kâr

4.3.3. Toplam Borç / Özsermaye Oranı

4.3.4. AR-GE Yoğunluğu ve İnovasyon

4.3.5. CO2 Emisyon Yoğunluğu

4.3.6. Piyasa Değeri

4.3.7. Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr (FAVÖK)

4.3.8. Net Kâr

4.4. Sürdürülebilirlik Performansını Etkileyen İşletme Düzeyli Faktörler

4.4.1. İşletme Yaşı

4.4.2. Aktif Büyüklük

4.4.3. Sektörel Hassasiyet

4.4.4. Endeks Dahiliyeti

4.5. Sürdürülebilirlik Performansını Etkileyen Ülke Düzeyli Faktörler

4.5.1. Dünya Yönetişim Göstergesi (WGI)

4.6. Güvence Denetiminin Sürdürülebilirlik Performansına Etkisi

4.7. Hukuki Düzenlemelerin Sürdürülebilirlik Performansına Etkisi

4.8. Sürdürülebilirlik Performansını Etkileyen Faktörlerin Tespitine

Yönelik Literatür Taraması

BÖLÜM 5

KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBILIRLIK PERFORMANSINI ETKILEYEN FAKTÖRLERIN

TESPITI: HASSAS VE HASSAS OLMAYAN SEKTÖRLER ÜZERINE

BIR ARAŞTIRMA

5.1. Giriş

5.2. Araştırmanın Metodolojisi

5.3. Araştırma Modeli ve Hipotezler

5.4. Örneklem Seçimi ve Araştırma Dönemleri

5.5. Araştırmanın Değişkenleri

5.6. Yöntem

5.6.1. Yatay Kesit Bağımlılık Testleri

5.6.1.1. Pesaran CD testi

5.6.2. Panel Veri Modellerinde Birim Kök Testleri

5.6.2.1. Im, Pesaran ve Shin (IPS) Testi

5.6.2.2. Pesaran CADF Testi

5.6.3. Panel Veri Modellerinde Hipotez Testleri

5.6.3.1. Hausman Testi

5.6.3.2. Değişen Varyans Testi

5.6.3.3. Otokorelasyon Testi

5.7. Değişkenlere Ait Tanımlayıcı İstatistikler

5.8. Araştırma Bulguları (Hassas Olmayan Sektörler                                               

5.8.1. Hassas Olmayan Sektörler İçin Pesaran CD Yatay Kesit Bağımlılık Testi

5.8.2. Hassas Olmayan Sektörler İçin Panel Birim Kök Testi

5.8.2.1. Pesaran CADF Birim Kök Testi

5.8.2.2. IPS Birim Kök Testi

5.8.3. Hassas Olmayan Sektörler İçin Hausman Testi

5.8.4. Hassas Olmayan Sektörler İçin Model Sonuçları

5.8.4.1 Hassas Olmayan Sektörler İçin Model 1 Sonuçları

5.8.4.1.1. Çevresel Açıklama Skoru

5.8.4.1.2. Sosyal Açıklama Skoru

5.8.4.1.3. Yönetişim Açıklama Skoru

5.8.4.1.4. Sürdürülebilirlik Açıklama Skoru

5.8.4.2. Hassas Olmayan Sektörler İçin Model 2 Sonuçları

5.8.4.2.1. Çevresel Açıklama Skoru

5.8.4.2.2. Sosyal Açıklama Skoru

5.8.4.2.3. Yönetişim Açıklama Skoru

5.8.4.2.4. Sürdürülebilirlik Açıklama Skoru

5.9. Araştırma Bulguları (Hassas Sektörler)

5.9.1. Hassas Sektörler için Pesaran CD Yatay Kesit Bağımlılık Testi

5.9.2. Hassas Sektörler İçin Panel Birim Kök Testi

5.9.2.1. Pesaran CADF Birim Kök Testi

5.9.2.2. IPS Birim Kök Testi

5.9.3. Hassas Sektörler İçin Hausman Testi

5.9.4. Hassas Sektörler için Model Sonuçları

5.9.4.1. Hassas Sektörler için Model 1 Sonuçları

5.9.4.1.1. Çevresel Açıklama Skoru

5.9.4.1.2. Sosyal Açıklama Skoru

5.9.4.1.3. Yönetişim Açıklama Skoru

5.9.4.1.4. Sürdürülebilirlik Açıklama Skoru

5.9.4.2. Hassas Sektörler için Model 2 Sonuçları

5.9.4.2.1. Çevresel Açıklama Skoru

5.9.4.2.2. Sosyal Açıklama Skoru

5.9.4.2.3. Yönetişim Açıklama Skoru

5.9.4.2.4. Sürdürülebilirlik Açıklama Skoru

5.10. Araştırma Bulgularının Yorumlanması

BÖLÜM 6

SONUÇ VE ÖNERILER

6.1. Sonuç

6.2. Çalışmanın Kısıtları

6.3. Çalışmanın Literatüre Katkısı

6.4. Geleceğe Yönelik Araştırma Önerileri

KAYNAKLAR