Adana Kadı Sicilleri 49 Numaralı Adana Şer‘iyye Sicili

ÖNSÖZ

Kadı sicilleri, Osmanlı Devleti’nin ve toplumunun birçok yönüne ışık tutan

en önemli belgelerden kabul edilmektedir. Zira kadı sicilleri muhteva itibarıyla

son derece zengin bir içeriğe sahiptir. Kadı sicilleri sadece mahkemede kadılar

tarafından görülen dava kayıtlarını içeren defterler değildir. Bu defterlerde hukuk

davalarına ilaveten vali, kadı, müftü, müderris, mütesellim, imam, subaşı,

kethüda vb. birçok görevlinin atama ve azilleri gibi idari işlemlere ait kayıtlar

bulunmaktaydı. Şehirde bulunan vakıflar ve bu vakıflara ait bina, köprü, cami,

suyolu inşaatı ile kaldırımların tamiri ve eğitim müesseselerinin ihtiyacının karşılanması

gibi tüm işlemlerin takibi de kadı marifetiyle yapılarak deftere kaydedilmesi

Kadı sicillerinin yayımlanmasın Osmanlı Devleti’nin hukukî, iktisadî, siyasî

ve sosyal tarihinin tüm yönleriyle aydınlatılması açısından son derece önemli

olduğu kabul edilmekle birlikte karşılaşılan bilimsel ve ekonomik zorluklar bu

defterlerin yayınlanmasını engellemekte ya da geciktirmektedir. Ancak son dönemlerde

bu konuda önemli bir gayretin olduğu görülmektedir. Örneğin İSAM,

2010 Avrupa Kültür Ajansı’nın desteğiyle kadı sicillerinden bazılarını 40 cilt halinde

neşretmiştir. Bu çalışmaya İBB Kültür A.Ş. ve Medipol Üniversitesi Hukuk

Fakültesi ortaklığıyla 60 cilt daha eklenmiştir. Ayrıca üniversitelerin Tarih,

İlahiyat ve Hukuk bölümlerinde de akademik çalışmalara konu olarak birçok

defter neşredilmiştir. Ancak bu çalışmalar kadı defterlerinin sayısı dikkate alındığında

cüzi bir kısmını teşkil etmektedir. Adana merkez kazasına ait 150 defter

bulunmakta olup aynı durum bu defterler için de geçerlidir. Bu çalışmada Adana

merkez kazasına ait olan 49 numaralı şer‘iyye sicili defteri neşre hazırlanmıştır.

Böylelikle Adana’nın aile, toplum, ekonomi, hukuk vb. birçok alanının tarihine

katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Ayrıca dizini bulunmadığı için aranan bilgilere

kolayca ulaşılamayan ve okunmasında güçlük bulunan bu sicil defteri,

araştırmacılar tarafından daha rahat anlaşılacağı için zaman kaybının önüne geçilmesi

ve akademik çalışmalarda daha kolay kullanılabilmesi hedeflenmektedir.

Bu çalışma hazırlanırken katkılarını esirgemeyen hocalarıma ve arkadaşlarıma

teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca çalışmanın basılmasını üstlenen Akademisyen

Kitabevi’nin yöneticilerine şükranlarımı sunarım. Bu çalışmayı SBA-2019-

12247 koduyla destekleyen Çukurova Üniversitesi BAP birimine de teşekkür