Numune Çiftlikleri Osmanlı Devleti’nde Modern Tarıma Geçiş

TANITIM YAZISI

Osmanlı Devleti, bir imparatorluk olarak tarih sahnesine çıktığı

dönemlerde fetihlerle topraklarını genişletip toprağa dayalı bir vergi

sistemi ile hüküm sürmüştür. Osmanlı iktisat anlayışı üzerine yapılan

araştırmalarda üzerinde durulan temel mesele toprağın devlet ve

toplum hayatı açısından önemi olmuştur. 17. ve 18. yüzyıllarda ıslahatlara

ağırlık verilen Osmanlı Devleti’nde toprağa dayalı toplum yapısı

ve tarımsal alt yapısı klasik dönemden itibaren farklılaşma görülmeye

başlamıştır. Merkezileşme doğrultusunda verimliliğin arttırılmaya çalışıldığı

bu dönemi takip eden Tanzimat döneminde ise tarımın ticarileşmesine

paralel olarak yeni tarımsal teknik ve aletlerin kullanılmasına hız

verilmeye çalışılmıştır. Tanzimat döneminin genel karakterini oluşturan

yeni bir insan tipi oluşturma çabalarına temel teşkil eden husus eğitimin

yaygınlaştırılması olmuştur. Bu dönemde kuruluşu gerçekleşen

askeri ve sivil mekteplere ek olarak ziraat okulları da Tanzimat reformlarının

alt yapısını oluşturmuştur. Ziraat Mektepleri, çoban mektepleri

ve baytar mekteplerine ek olarak numune çiftlik ve tarlaları da tarımın

modernleştirilmesi için verim alınması arzu edilen araçlar arasındaydı.

Osmanlı Devleti’nin vilayet merkezlerinde kurulan ve bu sayede çiftçilerin

modern tarım teknikleri ile tanıştırıldığı numune çiftliklerindeki

uygulamalı eğitim sayesinde Osmanlı tarımı modern yöntem ve tekniklerle

buluşturulmuştur.

İÇİNDEKİLER

GIRIŞ

BÖLÜM 1

OSMANLI DEVLETI VE ETRAFINDAKI DÜNYADA

TARIMSAL MODERNLEŞME

1.1. 19. Yüzyıl Avrupa’sında Tarım Reformu

1.2. Osmanlı Devleti’nde Erken Dönem Tarımsal Gelişmeler

1.3. Tanzimat Döneminde Zirai Modernleşme Hamleleri

1.4. Osmanlı Devleti’nde Modern Ziraat

Eğitiminin Başlaması

BÖLÜM 2

KURULUŞ SÜRECINDE NUMUNE ÇIFTLIKLERI

2.1. Nizamnameler Işığında Osmanlı Coğrafyasında Kurulan Numune Çiftlikleri

2.1.1. Dersaadet Civarındaki Numune Çiftliği’ne Dair Nizamname

2.1.2. Birinci Osmanlı Nümûne-İ Terakkī-İ Zirâat

Anonim Şirketi Nizamname-İ Dâhilîsi

2.1.3. Trabzon Numune Çiftliği/Osmanlı Ziraat Şirketi

2.1.4. Çukurova Şirket Çiftliği Hakkında Kaleme Alınan Liyiha

2.1.5. Numune Çiftliği’ne Alınacak Talebe ve Ders

Programı Hakkında Bir Taslak

2.2. Numune Çiftliklerinin Kuruluş Nedenleri ve Amaçları

2.3. Kurulan Numune Çiftlikleri ve Numune Tarlaları

2.3.1. Dersaadet Numune Çiftliği

2.3.2. Gelibolu Sancağı Numune Çiftliği

2.3.3. Edirne, Manastır, Ankara, Halep, Suriye, İzmir, İzmit,

Erzurum ve Adana’da Tesis Edilen Numune

Çiftlik ve Tarlaları İle İlgili Bazı Hususlar

2.3.4. Canik Sancağı, Ayamama, İşkodra, Edirne

ve Aydın Numune Çiftlikleri

2.3.5. Yanya ve Girit Numune Çiftlikleri

2.4. Numune Tarlaları

2.5. Numune Çiftliklerinin İşleyişinde Karşılaşılan Zorluklar

BÖLÜM 3

II. ABDULHAMIT VE II. MEŞRUTIYET DÖNEMLERINDE

TARIMSAL MODERNLEŞME: NUMUNE ÇIFTLIKLERINDE

KURUMSAL İŞLEYIŞ

3.1. Numune Çiftlikleri Bünyesinde Yapılan Faaliyetler

3.1.1. Yetiştirilen Ürünler

3.1.2. Numune Çiftliklerinin Fiziksel Yapısı: Halkalı

Ziraat Mektebi ve Numune Çiftliği Örneği

3.1.3. Teşkilat Yapısı ve Yöneticileri

3.2. Modern Tarım Aletleri ve Tohum Temini

3.3. Bütçe ve Finansal Meseleler

3.4. Ziraat Depoları ve Yapılan Diğer Yatırımlar

3.5. Numune Çiftliklerinin Zirai Eğitimdeki Yeri

SONUÇ

KAYNAKLAR