Toprak Bilgisi

TANITIM YAZISI

Toprak, yaşamın devamı için vazgeçilmez bir varlık olmakla birlikte üzerinde yetişen her bitkinin

kök saldığı, insanoğlunun gıda kaynağını ve medeniyetlerin temelini oluşturan, eşsiz ve

yenilenmesi güç bir kaynaktır. Yeryüzündeki tüm üretim zincirinin ilk halkası olan toprak; ana

kayadan başlayarak iklim, topoğrafya, canlılar ve zamanın ortak etkisiyle yavaş yavaş şekillenip

olgunlaşarak bitkilerin gelişimine imkân tanıyan karmaşık bir sistem hâline gelmiştir. Toprak

varsa üretim vardır; üretim varsa gıda vardır ve gıda varsa hayat vardır. Sözü gereği toprak zarar

gördüğünde yalnızca gıda değil, yaşamın kendisi tehlikeye girer. Bu yüzden topraklarımızı iyi

tanımalı, en uygun şekilde yönetmeli, bir ahenk ve denge içerisinde sürdürülebilir tarımı temin

ve tesis etmeliyiz.

Diğer yandan toprak ile iç içe olan gübreleme ve bitki beslemede başarı, mutlak surette toprağın

iyi tanınması ve yönetilmesine bağlıdır. Bu nedenle değişen iklim ve toprak koşullarında

bitkilerin besin maddelerinden yeterli seviyede faydalanabilmesini sağlamak için bitki ve iklim

faktörleri kadar toprak yönetimi strajelerinin de iyi bilinmesi gerekir. Toprak yönetimi ile bitki

beslemede kalıcı başarıyı sağlamanın şartı ise; toprağın derinlemesine anlaşılması, zamanında

müdahale edilmesi, çok iyi analiz edilmesi, doğru yönetilmesi ve düzenli olarak izlenmesi ile

mümkündür.

Bu kitapta, toprağın oluştuğu ve karakteristik kazandığı ham bir topraktan olgun bir toprak

haline gelene kadar geçen süreçlerde, tarımsal üretimde ve sürdürülebilir toprak yönetiminde en

kapsamlı ve açıklayıcı bilgiler verilmiştir. Bu bağlamda toprak özellikleri ve onu etkileyen faktörler;

çevresel etki ve bitkisel üretimle olan bütüncül ilişkisi dikkatli bir şekilde ele alınmıştır. Bu

sayede toprakla ilgili güncel bilimsel bilgileri sistematik bir bütünlük içinde bir araya getirerek,

resim ve şekillerle zenginleştirmiş, hem teorik hem de pratik bir başvuru kaynağı niteliği taşıması

hedef ilke olarak benimsenmiştir. Amacımız, tarım sektörü çalışanlarına, çiftçilere, mühendis

ve öğrencilere yalnızca bilgi sunmak değil, aynı zamanda toprağa karşı duyarlılık ve bilinç

kazandırmaktır.

İÇİNDEKİLER

Bölüm 1 Toprakların Oluşumu ve Sınıflandırılması

Ayhan HORUZ

Bölüm 2 Toprak Bünyesi (Tekstür)

Damla BENDER ÖZENÇ

Bölüm 3 Toprak Yapısı (Strüktür)

Damla BENDER ÖZENÇ

Bölüm 4 Toprak Havası

Salih DEMİRKAYA

Bölüm 5 Toprak Sıcaklığı

Salih DEMİRKAYA

Bölüm 6 Toprak Suyu

Seval SÜNAL KAVAKLIGİL

Bölüm 7 Toprak Mikroorganizmaları

Ali Rıza DEMİRKIRAN

Nureddin ÖNER

Bölüm 8 Toprak Organik Maddesi

Ahmet ÇELİK

Gökhan BÜYÜK

Erhan AKÇA

Bölüm 9 Toprak Reaksiyonu

Ali Rıza DEMİRKIRAN

Bedriye BİLİR

Bölüm 10 Toprak Kolloidleri

Aydın ADİLOĞLU

Sevinç YEŞİLYURT

vi İçindekiler

Bölüm 11 Toprak Tuzluluğu ve Sodikliği

Aydın ADİLOĞLU

Bölüm 12 Toprak Kirliliği

Sevinç YEŞİLYURT

Bölüm 13 Toprağın Bitki Besin Kapsamı

Ali Rıza DEMİRKIRAN

Mesude ÜNAL

Bölüm 14 Gübreler ve Toprağın Gübrelenmesi

Mesude ÜNAL

Ali Rıza DEMİRKIRAN

Bölüm 15 Toprak Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi

Ayhan HORUZ

Güney AKINOĞLU